ဩဂုတ် ၁ – ၂၀၂၅
SN (VOM)
တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်တွေနဲ့ ဒေသတွင်း လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ပြည်နယ်နဲ့တိုင်း ကိုးခုက မြို့နယ် ၆၃ မြို့နယ်ကို အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ (ကာလုံ) က မနေ့ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်၊ ညပိုင်းက အရေးပေါ် အခြေအနေနဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာလိုက်ပါတယ်။
အရေးပေါ် အခြေအနေနဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာလိုက်တဲ့ မြို့နယ်တွေထဲမှာ KIA, MNDAA, AA, KNDF, TNLA, PDF, KNU, UWSA, NDAA အပါအဝင် ဒေသတွင်း လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ သိမ်းပိုက်ထားတဲ့ မြို့နယ်တွေလည်း ပါဝင်သလို မငြိမ်းချမ်းသေးတဲ့ မြို့နယ်တွေလည်း ပါဝင်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
ကာလုံအနေနဲ့ လက်ရှိ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာလိုက်တဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း လက်နက်ကိုင် အကြမ်းဖက် သောင်းကျန်းမှုတွေ ချုပ်ငြိမ်းအောင်နဲ့ နယ်မြေ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ အသိပေး ပြောဆိုထားပါတယ်။
ဒါနဲ့ ပတ်သက်လို့ စစ်ရေး လေ့လာသုံးသပ်သူတချို့က နယ်မြေ မတည်ငြိမ်ရင် အဆိုပါ ဒေသတွေကို ရွေးကောက်ပွဲမှာ ချန်ခဲ့နိုင်တယ်လို့ သုံးသပ် ပြောဆိုမှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။
“နောက်ပိုင်း စစ်ရေး ပိုပြီး တင်းမာလာနိုင်သလား ဆိုတာကတော့ လက်မဲ့ကလည်း သူ့နယ်မြေ ပြန်ရအောင် လုပ်မှာပဲ။ လက်ရှိ နယ်မြေစိုးမိုးထားတဲ့ သူတွေကလည်း ပြန်ပြီး လက်မလွှတ်ရရေး လုပ်မှာပဲ။ နောက်ဆုတ်ကောင်း ဆုတ်သွားတာလည်း ရှိနိုင်တာပေါ့။ ဒါက တဖက်နဲ့ တဖက် ဘယ်လိုဗျူဟာသုံးမလဲ ဆိုတာရဲ့ အပေါ်မှာပဲ မူတည်ပါတယ်” လို့ စစ်ရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ တယောက်က ပြောပါတယ်။
လက်ရှိ အရေးပေါ် အခြေအနေ ကြေညာထားတဲ့ မြို့နယ်တွေကတော့ ရှမ်းပြည်နယ် ၁၅ မြို့နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ် ၁၄ မြို့နယ်၊ ချင်းပြည်နယ် ခုနစ်မြို့နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ် ငါးမြို့နယ်၊ ကရင်နီပြည်နယ် သုံးမြို့နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ် နှစ်မြို့နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း ကိုးမြို့နယ်၊ မကွေးတိုင်း ငါးမြို့နယ်နဲ့ မန္တလေးတိုင်း သုံးမြို့နယ် စုစုပေါင်း ၆၃ မြို့နယ် ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီ မြို့နယ်တွေကတော့ ရှမ်းပြည်နယ် နမ္မတူ၊ မဘိမ်း၊ ကွတ်ခိုင်၊ နမ့်ခမ်း၊ သိန္နီ၊ ကွမ်းလုံ၊ နမ့်ဆန်၊ မန်တုံ၊ ဟိုပန်၊ လောက်ကိုင်၊ ကုန်းကြမ်း၊ မိုးမိတ်၊ ကျောက်မဲ၊ သီပေါ၊ မိုင်းလားနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရမ်းဗြဲ၊ ပေါက်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ရသေ့တောင်၊ ဂွ၊ မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်၊ ကျောက်တော်၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ၊ မြောက်ဦး၊ သံတွဲ၊ အမ်း၊ တောင်ကုတ် မြို့နယ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ချင်းပြည်နယ်မှာ ကန်ပက်လက်၊ ထန်တလန်၊ ပလက်ဝ၊ တွန်းဇံ၊ မင်းတပ်၊ မတူပီနဲ့ ဖလမ်းမြို့နယ်တွေ ပါဝင်ပြီး ကချင်ပြည်နယ်မှာ ဆွမ်ပရာဘွမ်၊ အင်ဂျန်ယန်၊ ရွှေကူ၊ လော့ဆော်၊ ချီဖွေမြို့နယ်တွေ ပါဝင်သလို ကရင်နီပြည်နယ်မှာ ရှားတော၊ ဖားဆောင်း၊ ဖယ်ခုံနဲ့ ကရင်ပြည်နယ်မှာ ကော့ကရိတ်၊ ကြာအင်းဆိပ်ကြီး မြို့နယ်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာ ထီးချိုင့်၊ ကောလင်း၊ ပင်လည်ဘူး၊ ခင်ဦး၊ ဝက်လက်၊ ကနီ၊ ဒီပဲယင်း၊ ပုလဲနဲ့ အင်းတော်မြို့နယ်၊ မကွေးတိုင်းမှာ ပေါက်၊ မြိုင်၊ ဆော၊ ထီးလင်း၊ ရေစကြိုမြို့နယ်နဲ့ မန္တလေးတိုင်းမှာ မိုးကုတ်၊ စဥ့်ကူးနဲ့ ငါန်းဇွန်မြို့နယ်တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး စစ်တိုင်းမှူးတွေက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို လိုသလို ကျင့်သုံးနိုင်သလို ပြစ်မှု ၂၃ မျိုးကို စစ်ခုံရုံးနဲ့ စစ်ဆေးပြီး သေဒဏ်နဲ့ ထောင်ဒဏ်တသက် စတဲ့ အမိန့်မျိုးတွေ ချမှတ်လို့ရအောင်အထိ ကာလုံက အာဏာအပြည့်အဝ ပေးထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
“ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် တည်ငြိမ်အောင်မလုပ်နိုင်ရင် ရွေးကောက်ပွဲ မှာ ချန်လှပ်ထားပြီး တည်ငြိမ်မှ ပြန်လုပ်မယ် သဘောရှိတယ်” လို့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ တယောက်က ပြောပါတယ်။
ဒါအပြင် ကာလုံအနေနဲ့ လာမယ့် ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်ဖို့အတွက် ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ ပြောင်းလဲခဲ့ပြီး အဖွဲ့ဝင် ၁၃ ယောက်ကို ခန့်အပ် တာဝန်ပေးလိုက်တယ်လို့ မနေ့ ညပိုင်းက ထုတ်ပြန် ကြေညာထားပါတယ်။
ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၄၂၇၊ ပုဒ်မခွဲ (ခ) နဲ့ ပုဒ်မ ၄၂၈ တို့အရ အခုလို ခန့်အပ် တာဝန်ပေးခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဦးသန်းစိုးကို ခန့်အပ် တာဝန်ပေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး အဖွဲ့ဝင်တွေအဖြစ် ဦးအောင်မိုးမြင့်၊ ဦးအောင်လွင်ဦး၊ ဦးအောင်စောဝင်း၊ ဦးမြင့်ဦး၊ ဦးခင်မောင်ဦး၊ ဦးမြင့်သိန်း၊ ဦးကိုကိုလွင်၊ ဦးသန်းအောင်ကျော်၊ ဦးခင်ဇော်၊ ဦးမျိုးလှိုင်၊ ဦးသန်းထွတ်သိန်း၊ ဦးတင်ဆွေဝင်း၊ ဦးအောင်မြင့်လွင်တို့ ဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။
အခုလို ရွေးကော် ပြန်လည် ဖွဲ့စည်းလိုက်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ တယောက်က “လက်ရှိ အခြေအနေအရ ရွေးကောက်ပွဲက သူတို့ရဲ့ ထွက်ပေါက်ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆထားတယ်။ တရားဝင်မှုကိုလည်း လိုချင်နေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့ မဖြစ်မနေ သွားမှာပေါ့။အခုလို လူတွေ၊ မူတွေ ပြောင်းလဲလိုက်တာက ဘာမှတော့ သိပ်ထူးခြားလာမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ပဲ မြင်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
အခုလို လူအပြောင်းအလဲ၊ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲတွေဟာ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအခြေအနေ အခင်းအကျင်း၊ လက်ရှိ ဖွဲ့စည်းလိုက်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းအခြေအနေ အားလုံး ခြုံငုံပြီး သုံးသပ်ရမယ်ဆိုပါက နလအဘက်က ရှုံးနိုင်ခြေမရှိအောင် ပြင်ဆင်ထားတာတွေချည်း ဖြစ်တယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇူလိုင် ၃၁ ရက်က ကျင်းပတဲ့ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်း အဝေးမှာ နလအဥက္ကဋ္ဌက မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာမယ့် ခြောက်လအတွင်း ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်သွားမှာဖြစ်ပြီး ဒီဇင်ဘာလထဲမှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမှာဖြစ်တယ်လို့ အသိပေး ကြေညာထားပါတယ်။
Photo – CJ
